Aφηµένα στο έλεος του χρόνου και των φυσικών καταστροφών, αρχαία και νεώτερα µνηµεία σε όλη την Ελλάδα εκπέμπουν σήμα SOS, καθώς η µη ιεράρχηση των έργων σε συνδυασµό µε την έλλειψη χρηµατοδότησης δεν επιτρέπουν τη σωτηρία τους.Στο ερώτημα «τις πταίει για την κατάσταση;» στελέχη του ΥΠΠΟΤ απαντούν στα Νέα ότι ευθύνεται «το γεγονός ότι έως σήµερα στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είχε ούτε καν καταγραφεί το σύνολο των προβληµάτων, οπότε δεν είχε γίνει και ιεράρχηση».
Γι' αυτό και µε πρωτοβουλία του υπουργού Πολιτισµού και Τουρισµού Παύλου Γερουλάνου έχει ήδη ξεκινήσει πρόγραµµα αναβάθµισης των αρχαιολογικών χώρων, των µνηµείων και µουσείων που λειτουργούν µε εισιτήριο.
Σύμφωνα με τα Νέα, σε πρώτη φάση αξιολογείται η ποιότητα παροχής υπηρεσιών στους επισκέπτες βάσει συγκεκριµένων κριτηρίων, στη συνέχεια το ΥΠΠΟΤ θα προχωρήσει σε αναβάθµιση 170 χώρων σε βάθος τριετίας, ενώ µε ταχύτερους ρυθµούς θα αναπτυχθούν τα έργα -τα οποία θα χρηµατοδοτηθούν κυρίως από τον ΟΠΑΠ και ιδιώτες χορηγούς– στους χώρους µεγάλης επισκεψιµότητας.
Εκπέμπουν SOS
Στους Δελφούς, έναν από τους σπουδαιότερους και µε τη µεγαλύτερη επισκεψιµότητα αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα (157.270 επισκέπτες ετησίως), μόλις πέσουν οι πρώτες βροχές κλείνουν για το κοινό ο ναός του Απόλλωνα, το στάδιο και το θέατρο. Και αυτό γιατί τµήµατα από τις Φαιδριάδες –τους απόκρηµνους βράχους που στέκουν πάνω από τους Δελφούς στη νότια πλευρά του Παρνασσού– καταρρέουν. Παράλληλα, η περίφηµη πηγή Κασταλία παραµένει για τους ίδιους λόγους απρόσιτη για τους επισκέπτες τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια.
Αν και η πτώση των βράχων στο παρελθόν έχει καταστρέψει και αρχαιότητες -ένα µνηµείο που είχε αναστηλωθεί προπολεµικά στην περιοχή της Προναίας τη δεκαετία του ‘60, σήµερα είναι κατεδαφισµένο διότι καταπλακώθηκε από βράχους- µόνο ένα µεταλλικό φράγµα έχει τοποθετηθεί σε τµήµα του χώρου το 2004, όταν κοµµάτια βράχων έπεσαν στις κερκίδες και κατέστρεψαν καθίσµατα του σταδίου. Το ΥΠΠΟΤ παραδέχεται πως πρόκειται για µείζον θέµα που χρήζει αντιµετώπισης, αλλά εµπίπτει στην αρµοδιότητα της περιφέρειας και του υπουργείου Υποδοµών, Μεταφορών και Δικτύων.
«Επείγουσα» ήδη από τον σεισµό του 1981 θεωρείται η υπόθεση του ΝΑ πύργου του αρχαίου φρουρίου στα Αιγόσθενα (Πόρτο Γερµενό). Ωστόσο, η µελέτη για τη σωτηρία του εγκρίθηκε µόλις τον Μάρτιο από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο, ενώ οι εργασίες δεν έχουν ακόµη αρχίσει, καθώς αναµένεται το έργο να ενταχθεί επίσης στα ΠΕΠ Αττικής, µε προϋπολογισµό 2,2 εκατ. ευρώ.
Μία άλλη περίπτωση είναι η Μονή Δαφνίου, ένα από τα σηµαντικότερα βυζαντινά µνηµεία της Ελλάδας και κηρυγµένο µνηµείο παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς της UNESCO. Αν και το καθολικό µε τα πολύτιµα ψηφιδωτά του έχει δεχθεί τις πρώτες βοήθειες, τα τείχη που την περιβάλλουν καταρρέουν.
Βαριές πληγές έχουν τα τόξα του περιβόλου και τα σηµεία σύνδεσης τειχών και πύργων, ενώ στις προτεραιότητες που έχει θέσει το ΥΠΠΟΤ είναι να επανατοποθετηθούν στις αρχικές τους θέσεις οι επάλξεις που είχαν αποµακρυνθεί µετά τον σεισµό του 1999 και να συνεχιστούν οι ανασκαφές για την απελευθέρωση τµηµάτων των τειχών, τα οποία και θα αποκαλύψουν πότε ακριβώς χτίστηκαν, καθώς εικάζεται πως ανεγέρθηκαν τον 10ο αιώνα για την άµυνα της Αθήνας, ενώ το συγκρότηµα του Δαφνίου διαµορφώθηκε έναν αιώνα αργότερα. Για το συνολικό έργο αναστήλωσης και ανάδειξης της Μονής προβλέπεται χρηµατοδότηση 4 εκατ. ευρώ από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα Αττικής.
Οι έντονες περσινές βροχοπτώσεις «χτύπησαν» και τον πύργο της Αγίας Μαρίνας στην Κέα, µε αποτέλεσµα να καταρρεύσουν µεγάλα τµήµατα λίθινων όγκων του. Ο τετράγωνος πύργος του 4ου αι. π.Χ. µε τα 20 µέτρα ύψος που θεωρείται ένα από τα υψηλότερα σωζόµενα αρχαία κτίρια, κινδυνεύει να χαθεί πλήρως και για τη διάσωσή του κινήθηκε τόσο ο τοπικός δήµος όσο και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισµού.
Αν και υπάρχουν εγκεκριµένες µελέτες του ΥΠΠΟΤ εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια, η έλλειψη χρηµατοδότησης δεν επέτρεψε την εκτέλεση έργων στον πύργο που είχε πληγωθεί βαριά και το 1858 από σεισµό, ενώ µέρος του υλικού του λιθολογήθηκε για την κατασκευή νεώτερων κτισµάτων.
Ύστερα και από την τελευταία κατάρρευση, το ΥΠΠΟΤ προχωρά στην κατασκευή ικριώµατος αντιστήριξης και προβλέπεται η ένταξη της αναστήλωσής τους στα ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου µε 1,6 εκατ. ευρώ.
Δύσκολες ώρες περνά και ο πύργος του Χειµάρρου στη Νάξο που βρίσκεται στη νότια πλευρά του ορεινού όγκου του Ζα. Έργο του 4ου αιώνα π.Χ., το τετραώροφο κυκλικό οικοδόµηµα κατασκευασµένο από ογκώδεις λίθους σώζεται σε ύψος 14,95µ., ενώ το αρχικό του ύψος εκτιµάται σε πάνω από 20µ.
Ο επιβλητικός µαρµάρινος πύργος όµως κινδυνεύει να καταρρεύσει κυρίως λόγω των εσωτερικών ρηγµάτων της λιθοδοµής, ενώ οι εργασίες αναστήλωσής του που είχαν στο παρελθόν ξεκινήσει σταµάτησαν από το 2002 µε αποτέλεσµα να παραµένει αβοήθητος και τυλιγµένος µε σκαλωσιές.
Σύµφωνα µε το ΥΠΠΟΤ, οι µελέτες για τη σωτηρία του βρίσκονται σε φάση ωρίµασης, ενώ σχεδιάζεται η ένταξη του έργου στο Ταµείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων.
ta nea
