Την αναδρομική έκθεση Χειρ Αγγέλου, με έργα του ζωγράφου εικόνων Άγγελου Ακοτάντου, διοργανώνει το Μουσείο Μπενάκη στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων, με σκοπό να παρουσιαστεί ένας εξαιρετικός, αλλά όχι προβεβλημένος ζωγράφος των ύστερων βυζαντινών χρόνων και να φωτιστεί το έργο του. Ο Ακοτάντος έζησε στη βενετοκρατούμενη Κρήτη κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα. Η σημασία του ζωγράφου αυτού δεν έγκειται μόνο στον μεγάλο αριθμό εικόνων με την υπογραφή «Χείρ Αγγέλου» που έχει σωθεί, αλλά και στο γεγονός ότι έχει διασωθεί η ιδιόχειρη διαθήκη και άλλα αρχειακά έγγραφα, μέσα από τα οποία προβάλλει η προσωπικότητά του, που κατείχε μια ιδιαίτερη θέση στην κοινωνία του βενετοκρατούμενου Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο).
Περισσότερες από 30 εικόνες με την υπογραφή «Χειρ Αγγέλου» έχουν σωθεί, ενώ τουλάχιστον άλλες 20 εικόνες μπορούν να αποδοθούν στον ίδιο ζωγράφο.
Ο Άγγελος υπήρξε ο πιο σπουδαίος ζωγράφος μιας ενδιαφέρουσας εποχής, τότε που το κέντρο της καλλιτεχνικής παραγωγής μετατοπίζεται, λόγω των δυσχερών ιστορικών συγκυριών, από την πρωτεύουσα του Βυζαντινού κράτους, την Κωνσταντινούπολη, στην πρωτεύουσα της βενετοκρατούμενης Κρήτης, τον Χάνδακα. Οι πηγές αναφέρουν τα ονόματα πολλών Κωνσταντινουπολιτών ζωγράφων, οι οποίοι μεταφέρουν στο Χάνδακα την έδρα της καλλιτεχνικής τους δραστηριότητας.
Η έκθεση θα αναζητήσει την τέχνη αυτών των ζωγράφων που σήμερα λανθάνει σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού, για να δείξει πως αυτοί υπήρξαν οι δάσκαλοι του Αγγέλου. Επομένως, εκτός από το έργο του ζωγράφου Αγγέλου θα παρουσιαστούν δείγματα της τέχνης που δημιουργείται γύρω στο 1400. Παράλληλα, θα εκτεθούν εικόνες που τεκμηριώνουν το πόσο σπουδαίος καλλιτέχνης υπήρξε ο Άγγελος για τους σύγχρονούς του ζωγράφους, αλλά και για τις επόμενες γενιές.
Η έκθεση ολοκληρώνεται με την εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου από την Ερμούπολη της Σύρου, που φέρει την υπογραφή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, καθώς απο πολλούς ιστορικούς τέχνης ο Αγγελος θεωρείται ο Δομήνικος Θεοτόκοπουλος του 15ου αιώνα.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται εικόνες, εικονογραφημένα χειρόγραφα και έγγραφα από το Μουσείο του Λούβρου, το Βρετανικό Μουσείο, το Μουσείο Fitzwilliam του Κέμπριτζ, τα Κρατικά Αρχεία της Βενετίας, την Galleria Sabauda του Τορίνου, το Μουσείο Εικόνων του Ελληνικού Ινστιτούτου της Βενετίας, την Εθνική Πινακοθήκη της Μπολώνιας, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, το Μουσείο Π&Α Κανελλοπούλου, τις Μονές του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και του Ευαγγελισμού στην Πάτμο, τη Συλλογή Εικόνων της Αγ. Αικατερίνης Σιναϊτών της Αρχιεπισκοπής Κρήτης, Μονές της Κρήτης (Μονή Βροντησίου, Μονή Οδηγήτριας κλπ.), το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Ερμούπολη της Σύρου, από ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας, κ.ά.
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα οργανωθεί στο Μουσείο Μπενάκη σειρά διαλέξεων από καταξιωμένους επιστήμονες (Χρύσα Μαλτέζου, Νανώ Χατζηδάκη, Μαίρη Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου, Μαρία Καζανάκη κ.ά.) καθώς και μουσικές εκδηλώσεις.
Στις μουσικές εκδηλώσεις θα παρουσιασθεί ο «Ερωτόκριτος» του Βιντσέντζου Κορνάρου, καθώς και το έργου του Φραγκίσκου Λεονταρίτη, κρητικού μουσικοσυνθέτη του 16ου αιώνα, που το έργο του έγινε γνωστό μέσα από τις έρευνες του αείμνηστου Νικολάου Παναγιωτάκη.
Επίσης, θα διοργανωθεί διεθνές συνέδριο (15-16 Ιανουαρίου 2011) στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη της οδού Πειραιώς με τον τίτλο «1400-1450: η καλλιτεχνική παραγωγή στην Κωνσταντινούπολη, τη Βενετία και τη βενετοκρατούμενη Κρήτη».
Ο κατάλογος, που συνοδεύει την έκθεση, αποτελεί την πλήρη μονογραφία του έργου του Αγγέλου και της καλλιτεχνικής παραγωγής στην Κωνσταντινούπολη και τη βενετοκρατούμενη Κρήτη κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα. Ο κατάλογος θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά και στα αγγλικά από τον εκδοτικό οίκο Lund Humphries της Αγγλίας σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη.
Την έκθεση επιμελείται η καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Μ.Βασιλάκη.
ta nea
