Σύμφωνα με το υπόμνημα του Συνηγόρου του πολίτη, έχει ερευνηθεί μια σειρά υποθέσεων και οι συμπεριφορές, εξαιτίας των οποίων επιβλήθηκε η ποινή της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος σε μαθητές, σχετίζονται ιδίως με την εμφάνιση (λ.χ. σκουλαρίκι), τη χρήση απρεπών εκφράσεων προς καθηγητές (στο πλαίσιο φραστικής αντιδικίας ή αστεϊσμού), μαγνητοσκόπηση μέσω κινητού με ή χωρίς ανάρτηση στο διαδίκτυο, παράνομη πράξη που έλαβε χώρα εκτός του σχολείου (λ.χ. πρόκληση φθοράς σε αυτοκίνητο εκπαιδευτικού) ή άλλες ενέργειες που κρίθηκαν απρεπείς (λ.χ. αποχώρηση μαθητή από συγκέντρωση του σχολείου σε ένδειξη διαμαρτυρίας, λόγω απαξιωτικής συμπεριφοράς εκπαιδευτικού, κάπνισμα στον χώρο του σχολείου).
Λαμβάνοντας υπόψη τις νομοθετικές προβλέψεις, τις διαπιστώσεις της Αρχής από τη διερεύνηση των συγκεκριμένων περιπτώσεων επιβολής της ποινής της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος, αλλά και την δια ζώσης επικοινωνία με μαθητές και εκπαιδευτικούς και προκειμένου να γίνουν πιο αποτελεσματικές οι διορθωτικές παρεμβάσεις του σχολικού πλαισίου σε περιπτώσεις μαθητών που διαταράσσουν επανειλημμένα τη σχολική ζωή, ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει :
-Το Υπουργείο Παιδείας να προβεί σε αναλυτική έγγραφη ενημέρωση όλων των σχολείων και των προϊσταμένων αρχών (Γραφεία και Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Σχολικούς Συμβούλους κ.λπ.), σχετικά με την υποχρέωσή τους να ακολουθούν τις προβλέψεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ΚΔΔ/σίας, Ν. 2690/1999) όταν πρέπει να επιβάλλουν την ποινή της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος.
Είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνονται στο σχετικό πρακτικό του Συλλόγου Διδασκόντων όπως:
α) η υποχρέωση της προηγούμενης ακρόασης ανηλίκου και γονέα/κηδεμόνα, (έγγραφη πρόσκληση προ πενθημέρου και καταγραφή των απόψεων του μαθητή και του κηδεμόνα)
β) η υποχρέωση ειδικής και επαρκούς αιτιολόγησης ως προς την αναγκαιότητα της ποινής, η οποία να περιλαμβάνει ιδίως τα πραγματικά περιστατικά, καθώς και τη συγκεκριμένη στάθμιση που οδήγησε σε αυτήν, ώστε να ελέγχεται η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας και, γενικότερα, των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας του Συλλόγου. Όταν δε, με την ίδια απόφαση τιμωρούνται περισσότεροι του ενός μαθητές με την ίδια ποινή, η αιτιολογία θα πρέπει να διαχωρίζεται και για τον κάθε μαθητή χωριστά
γ) η αναλυτική αναφορά στις παιδαγωγικές μεθόδους, που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενες περιπτώσεις με τον συγκεκριμένο μαθητή και τα αποτελέσματά τους, η περιορισμένη επιτυχία ή αποτυχία των οποίων οδηγεί και στην υιοθέτηση της τελευταίας ως βέλτιστης λύσης
δ) η επιχειρηματολογία σχετικά με τους λόγους για τους οποίους εκτιμάται ότι ο συγκεκριμένος μαθητής θα ωφεληθεί από την αλλαγή αυτή.
Οι διευθύνσεις των σχολείων να ενημερώνουν, ως οφείλουν, τους μαθητές στους οποίους επιβάλλεται το μέτρο της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος και τους γονείς/κηδεμόνες τους ως προς τη χρονική διάρκειά της (βλ. Ε3/705/1985 εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας «η ποινή της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος αρ 30 και 31 Π.Δ. 294/79 ισχύει μόνο κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και μετά την λήξη δηλαδή το επόμενο σχολικό έτος ο μαθητής μπορεί να επανέλθει στο πρώτο σχολείο που φοιτούσε».
Σύμφωνα με το συνήγορο, η επιβολή του μέτρου αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος, όπως άλλωστε όλες οι κυρώσεις που επιβάλλονται από το σχολείο, δεν θα πρέπει να ανακοινώνεται δημόσια με ονομαστική αναφορά στους μαθητές στους οποίους επιβάλλεται, καθώς αυτή η πρακτική ενδέχεται να θίγει την αξιοπρέπειά τους και να περιορίζει την παιδαγωγική αξία της ποινής.
Όπως υποστηρίζει η ανεξάρτητη αρχή το Π.Δ. 104/1979, που ρυθμίζει τα ζητήματα των κυρώσεων / ποινών στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, χρειάζεται να επικαιροποιηθεί, ούτως ώστε να δίνει τη δυνατότητα στα σχολεία να αξιοποιούν περισσότερες εναλλακτικές μεθόδους «συμμόρφωσης» των μαθητών, να καθιστά δε σαφές ότι η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος είναι το έσχατο μέτρο, το οποίο λαμβάνει χώρα μόνο προς το συμφέρον του μαθητή και εφόσον έχουν εξαντληθεί όλα τα άλλα παιδαγωγικά μέτρα/κυρώσεις.
Τέτοιου είδους μέτρα θα μπορούσε να είναι για παράδειγμα η επανόρθωση υλικών ζημιών με προσωπική εργασία, η συνεισφορά σε εργασίες βελτίωσης του σχολικού χώρου, η σύνταξη γραπτών εργασιών με θέμα σχετικό με το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, κ.α.. Στην περίπτωση αυτή ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται αφενός στην συναίνεση του μαθητή, αφετέρου δε στην αποφυγή της προσβολής της προσωπικότητάς του και οποιασδήποτε προσωπικής του διακινδύνευσης. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην προσεκτική διαδικασία ακρόασης – αιτιολόγησης των πράξεων των μαθητών, και να προβλεφθεί η δυνατότητα έγγραφης δέσμευσης για μη επανάληψη συμπεριφοράς όπως και επιβολής ποινών με ανασταλτικό χαρακτήρα.
Πηγή: cosmo.gr
