Οι κρίσεις της Αιγύπτου και της Τυνησίας φέρνουν στο προσκήνιο τις ανεπάρκειες μίας ευρωπαϊκής διπλωματίας, η οποία, μακράν του να ομιλεί με μία φωνή, όπως ήταν ο στόχος της Συνθήκης της Λισαβόνας, εκφράζεται κατά τρόπο διάσπαρτο και αναποτελεσματικό. Άνευ προηγουμένου επιθέσεις δέχεται η επικεφαλής διπλωματίας βαρόνη Άστον, η οποία στην καλύτερη περίπτωση επικρίνεται ως άπειρη και αδρανής.«Έχουμε αποκτήσει μία Ύπατη Εκπρόσωπο, αλλά οι θέσεις [της εξωτερικής πολιτικής] εξακολουθούν να εκφράζονται από τα κράτη-μέλη, συχνά κατά διάσπαρτο τρόπο» δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο, Τζόζεφ Ντολ.
Το κύμα αμφισβήτησης στις νότιες ακτές της Μεσογείου αποτελεί την πρώτη σοβαρή διεθνή κρίση, την οποία αντιμετωπίζει η Ευρώπη, και μάλιστα στην πόρτα της, από την έναρξη της ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας στο τέλος του 2009, ενός κειμένου που φιλοδοξούσε να ενισχύσει την ευρωπαϊκή της φωνή στη διεθνή σκηνή, χάρη σε ένα νέο διπλωματικό επιτελείο.
Ο απολογισμός δεν είναι καθόλου κολακευτικός. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άστον, η οποία επικρίνεται στην καλύτερη περίπτωση ως άπειρη και σχετικά αδρανής, δέχεται άνευ προηγουμένου επιθέσεις.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο γίνεται λόγος για σφάλμα σε επίπεδο «κάστινγκ», ενώ οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να κρύψουν την απογοήτευσή τους για το πρόσωπό της. Ωστόσο, δεν κάνουν τίποτε για να τής διευκολύνουν το έργο, πολλαπλασιάζοντας αντίθετα δηλώσεις και πρωτοβουλίες χωρίς πραγματική συνεννόηση μαζί της.
«Δεν υπάρχει πια πιλότος στο αεροπλάνο» δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Απέναντι στην πολύ αποδυναμωμένη επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα εννοεί να παίζει το δικό της παιγνίδι.
«Η ιδέα που έχω για την Ευρώπη δεν είναι ότι οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων πρέπει να σιωπούν, διότι έχουμε την τύχη να έχουμε την κ. Άστον» παρατήρησε ειρωνικά ο πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί.
Η απογοήτευση είναι ιδιαίτερα μεγάλη μεταξύ των «μικρών» χωρών της ΕΕ. Υπολόγιζαν στους νέους, ενισχυμένους θεσμούς της Συνθήκης της Λισαβόνας ως αντίβαρο στις μεγάλες παραδοσιακές διπλωματικές δυνάμεις της Ευρώπης, ειδικότερα τη Γαλλία και τη Βρετανία, και είναι αναγκασμένες να διαπιστώσουν ότι αυτές δεν συμμετέχουν στο παιχνίδι.
«Η Ευρώπη οφείλει να ομιλεί με μία φωνή, τη φωνή της κας Άστον» δήλωσε πρόσφατα ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Ιβ Λετέρμ.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χέρμαν βαν Ρομπάι, επίσης περιορισμένος στο δεύτερο πλάνο, εξέφρασε τη λύπη του για τα διάσπαρτα μηνύματα που εστάλησαν από τους Ευρωπαίους σχετικά με την Αίγυπτο και την Τυνησία.
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ είχαν μόλις αποφασίσει την περασμένη Παρασκευή κατά τη Σύνοδο Κορυφής να στείλουν την Κάθριν Αστον στην Τυνησία και την Αίγυπτο στα μέσα Φεβρουαρίου ως εκπρόσωπο της ΕΕ, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ουίλιαμ Χέιγκ έσπευσε να την προλάβει, πριν από δύο ημέρες.
Ήδη, πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι συνάδελφοί του συνωστίζονται στον προθάλαμο της Αιγύπτου, για να είναι από τους πρώτους που θα κάνουν επίσκεψη, δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.
«Σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί τα νέα δεδομένα» της Συνθήκης της Λισαβόνας, δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος που δεν κατονομάζεται. «Αυτό που χρειάζεται είναι να μην συνεχίσουν και άλλοι υπουργοί να σπεύδουν να επισκεφθούν και άλλες πρωτεύουσες [της περιοχής] πριν από αυτήν. Για να κάνουν τι άλλωστε;» λέει.
Σε μελέτη του που μόλις δημοσιεύθηκε, το Center for European Policy Studies καλεί την ΕΕ «να αποκτήσει ένα διπλωματικό σώμα παγκοσμίου κλάσεως, ικανό να γίνει πραγματικός παράγοντας στη διεθνή σκηνή», υπερβαίνοντας «τον συντηρητισμό των εθνικών κυβερνήσεων που επιδιώκουν τη διατήρηση του στάτους κβο».
Χωρίς αυτό, «θα προκύψει μία ευρωπαϊκή διπλωματία όλο και περισσότερο άχρηστη και παρωχημένη» προειδοποιεί η μελέτη.
ta nea
