Πέντε χρόνια νωρίτερα, ο κ. Αρης Πατρινός δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η χθεσινή ημέρα δεν θα αργήσει: «Πριν από το τέλος της δεκαετίας, οι επιστήμονες θα έχουν δημιουργήσει τεχνητή ζωή στο εργαστήριο. Θυμηθείτε τα λόγια μου. Κάνουμε επανάσταση», τόνιζε με βεβαιότητα τότε στα «ΝΕΑ» ο έλληνας επιστήμονας και στενός συνεργάτης του Κρεγκ Βέντερ.
Χθες, τις ώρες που ακολούθησαν την ιστορική ανακοίνωση των ερευνητών, ο κ. Πατρινός έτρεχε και δεν έφτανε, αφού δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο αλλά και χρηματοδότες αναζητούσαν αυτόν και τους συνεργάτες του στο Ινστιτούτο Κρεγκ Βέντερ του Μέριλαντ. Βρήκε όμως λίγο χρόνο για να απαντήσει σε ερωτήματα των «ΝΕΩΝ».
«Τελικά, το επιστημονικό αυτό επίτευγμα καθυστέρησε λίγο γιατί είχαμε να διαβούμε απάτητα μονοπάτια», εξηγεί ο 63χρονος έλληνας ειδικός. «Η διαδικασία επεξεργασίας του DΝΑ είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και ήταν αυτή που μας δυσκόλεψε περισσότερο. Επρεπε να βρούμε τρόπους να χειριστούμε με επιτυχία το DΝΑ και να το χρησιμοποιήσουμε για τον σκοπό που θέλαμε».
Ο κ. Πατρινός είναι πρόεδρος της Synthetic Genomics, εταιρείας που ίδρυσε ο Κρεγκ Βέντερ, η οποία χρηματοδοτεί την έρευνα των επιστημόνων, όχι μόνο του ινστιτούτου του Βέντερ, αλλά και πανεπιστημίων σε όλη την Αμερική για τη δημιουργία συνθετικής ζωής στο εργαστήριο.
«Με το επίτευγμα αυτό αποδείχθηκε στην πράξη πως μπορούμε να συνθέσουμε χημικά το DΝΑ και με αυτό να ενεργοποιήσουμε ένα κύτταρο», προσθέτει ο κ. Πατρινός. Ή πιο απλά να εμφυσήσουν ζωή στο κύτταρο.
Οι εφαρμογές. Οσο για τις εφαρμογές της νέας πανίσχυρης τεχνολογίας, «περιορίζονται μόνο από τη φαντασία μας», λέει ο πρόεδρος της Synthetic Genomics. «Σε αυτές περιλαμβάνονται βιοκαύσιμα, νέα ζωντανά εμβόλια, τρόφιμα και καθαρό νερό».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Πατρινός συνεργάζεται στενά με τον Βέντερ σε μία μεγάλη επιστημονική επιτυχία. Η χθεσινή ανακοίνωση μπορεί να αποδειχθεί μεγάλης αξίας για την ανθρωπότητα, αλλά δεν θα ήταν δυνατή αν δεν είχε προηγηθεί η 26η Ιουνίου του 2000. Τότε, ο Κρεγκ Βέντερ και ο Κόλιν Φράνσις ανακοίνωσαν στο Λευκό Οίκο του Μπιλ Κλίντον την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Στα παρασκήνια παρακολουθούσε πανευτυχής ο Αρης Πατρινός, που είχε τον δύσκολο ρόλο του συντονισμού από μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης των δύο επιστημόνων και των ομάδων τους για να ολοκληρωθεί το Πρόγραμμα του Ανθρώπινου Γονιδιώματος.
«Ηταν η πιο ευτυχισμένη ημέρα της ζωής μου. Η πιο συγκινητική. Αισθάνομαι μεγάλη τιμή και περηφάνια που έπαιξα τόσο σημαντικό ρόλο στο, κατά τη γνώμη μου, πιο σημαντικό επιστημονικό εγχείρημα στην Ιστορία», τονίζει ο ίδιος.
Η Ιατρική. Εκείνη η μέρα άλλαξε την πορεία της επιστήμης, πιστεύει ο κ. Πατρινός. «Η Ιατρική έχει αλλάξει για πάντα χάρη στα γονιδιακά στοιχεία που γεμίζουν τις βάσεις δεδομένων. Βέβαια, θα χρειαστούν χρόνια για να πάρουν άδεια τα νέα, βασισμένα στα γονίδια, φάρμακα και μία νέα γενιά γιατρών για να εκτιμήσει πλήρως και να χρησιμοποιήσει σωστά τα νέα γονιδιωματικά εργαλεία. Και θα χρειαστούν δεκαετίες, ίσως αιώνες για να ανακαλύψουμε όλες τις λεπτομέρειες της Βιολογίας. Αλλά η επανάσταση έχει ήδη αρχίσει».
Για πολλά χρόνια, ο έλληνας ειδικός ήταν επικεφαλής του Γραφείου Περιβαλλοντικών και Βιολογικών Ερευνών του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας. Αποστολή του η χρηματοδότηση επιστημονικών έργων και ομάδων σε όλη την Αμερική. Το 2006, δέχθηκε την πρόσκληση του Βέντερ να αναλάβει τη Synthetic Genomics για να «αλλάξει τον κόσμο». Ονειρό του, εξηγούσε τότε στα «ΝΕΑ», είναι η παραγωγή ενέργειας, φθηνής και φιλικής προς το περιβάλλον, που θα γίνει δυνατή σύντομα, χάρη στο DΝΑ μικροβίων και φυτικών οργανισμών, όπως αυτό του ταπεινού mycoplasma mycoides που πρωταγωνίστησε στη δημιουργία συνθετικής ζωής. «Η πιθανή επίδραση στο μέλλον της Βιολογίας είναι τεράστια. Είμαι ενθουσιασμένος γιατί μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο προς το καλύτερο».
Βέβαια, τα ηθικά διλήμματα της ιστορίας αφθονούν. Μετά το μυκόπλασμα, έχει σειρά το τεχνητό DΝΑ του ανθρώπου; Ευτυχώς όχι, απαντά.
